Hiện nay, bà con nông dân đã bắt đầu cho mùa vụ Hè Thu 2023. Để vụ Hè Thu năm nay đạt sản lượng thu hoạch cao, tỷ lệ giống nảy mầm là một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến năng suất mùa vụ. Ngoài ra, lúa lai là giống lúa được nhiều nhà nông lựa chọn để gieo sạ mùa vụ mới. Vậy cách ngâm lúa giống truyền thống với giống lúa lai có khác biệt như thế nào? Trong bài viết này, chúng tôi sẽ chia sẻ các điều kiện cần thiết để hạt giống nảy mầm, cách ngâm ủ lúa lai và những lưu ý về ngâm giống để tăng tỷ lệ thắng lợi mùa vụ.
Điều kiện hạt giống nảy mầm
Khi hạt giống đạt điều kiện cần thiết, hạt giống sẽ nảy mầm. Khi ngâm giống đạt tỷ lệ nảy mầm cao, sau gieo hạt giống xuống ruộng sẽ có sức sống mạnh mẽ và phát triển lá mạ to khỏe. Vì vậy các điều kiện cần thiết để hạt giống nảy mầm:
– Điều kiện bên trong – Hạt giống: Hạt giống sáng mẩy, ít hạt lép và dị dạng; đồng nhất về kích cỡ; giống không lẫn tạp chất, hạt cỏ; không lẫn hạch nấm, mầm bệnh nguy hiểm. Hạt giống phải hút no nước, đạt độ ẩm từ 25 đến 35%.
– Điều kiện bên ngoài – Môi trường: Nhiệt độ ấm áp từ 30 đến 35 độ C. Cung cấp đủ lượng oxy cho mầm và rễ mầm phát triển.
Cách ngâm lúa giống F1
Giống lúa lai GS9 và GS55 là hai giống lúa lai F1 được gieo trồng khá phổ biến tại Việt Nam. Cách ngâm lúa giống F1 này được thực hiện như sau:
Số lượng hạt giống lúa lai
Đầu tiên, bà con cần xác định lượng hạt giống gieo sạ. Đối với lúa cấy ở miền Bắc, nhà nông chỉ cần 0,8kg cho 1 sào ruộng tương đương 360m2; hoặc khoảng 22-25kg lúa giống trên 1 ha canh tác. Đối với phương pháp gieo sạ ở miền Nam, bà con cần 4kg giống lúa lai trên 1.000m2 tương đương 40kg cho diện tích canh tác 1 ha.
Xem thêm các giống lúa lai F1:
Các bước thực hiện cách ngâm lúa giống F1
Tiếp theo, bà con tiến hành ngâm ủ hạt giống lúa lai.
1. Xử lý hạt giống trong nước ấm ở nhiệt độ 54 độ C, còn gọi là kỹ thuật 3 sôi 2 lạnh. Dùng nhiệt kế để kiểm soát nhiệt độ cần thiết đối với nước ngâm giống. Lượng nước ngâm giống cần ngập 3 đến 5 lần lượng lúa giống.Trực tiếp ngâm giống từ 10 đến 15 phút để kích thích hạt nảy mầm.
2. Loại bỏ hạt lép, lửng và tạp chất. Tiếp tục ngâm vào nước sạch trong thời gian từ 20 đến 24 giờ. Cách 6 tiếng cần thay nước và rửa chua cho lúa giống 1 lần.
3. Sau khi ngâm giống, đãi sạch lúa đến khi không còn mùi chua. Đem giống đi ủ ấm từ 36 đến 48 giờ. Đối với điều kiện vụ Xuân gặp thời tiết lạnh, thời gian ủ có thể kéo dài hơn 48 giờ và có thể đến 60 giờ ủ giống. Khoảng 12 tiếng cần đảo đều đống ủ để kiểm tra độ ẩm và nhiệt độ của lúa.
4. Khi rễ dài bằng hạt thóc, mầm dài bằng từ 1/3 đến 1/2 hạt thóc thì tiến hành đi gieo.
Một số lưu ý khi ngâm ủ hạt giống trong điều kiện nắng nóng
▶ Thóc phải ngâm nhiều nước và để ở nơi thoáng mát.
▶ Đối với giống lúa liền vụ phải xử lý phá ngủ hạt giống trước khi ngâm.
▶ Giống phải hút “no nước”, có thể thấy rõ phôi trắng, méo hạt phình lên là đạt yêu cầu.
▶ Ủ ở nơi thoáng mát, không đọng nước. Nếu hạt thóc khô phải tưới thêm nước để đảm bảo đủ độ ẩm.
Một số lưu ý khi ngâm ủ hạt giống trong điều kiện lạnh rét
▶ Có thể xử lý thóc bằng dung dịch muối 15% từ 15 đến 20 phút để loại bỏ nấm tồn dư trên hạt. Biện pháp này có thể thay thế ngâm nước ấm vì nước nhanh nguội và lạnh.
▶ Cần phơi lại lúa giống trước khi ngâm để tăng khả năng hút nước.
▶ Có thể dùng bao đay hoặc túi vải cotton, vải bông đựng thóc để ủ. Tuyệt đối không dùng túi nilon để ủ thóc.
▶ Nếu dùng rơm, rạ phủ cần phải nén chặt để gió lạnh không lùa qua.
▶ Nếu dùng tro bếp để ủ thóc cần phải bọc một lớp vải ẩm dày bên ngoài bao thóc; để tro không hút nước từ bao thóc, làm thóc bị khô.
▶ Nên gieo mạ khi hạt thóc vừa nứt nanh nếu gặp rét đậm kéo dài.
▶ Trong thời tiết rét đậm dưới 15 độ C cần có biện pháp kìm hãm sự phát triển của rễ, mầm. Có thể dùng tro bếp nguội trộn với mống mạ theo tỷ lệ 1:3; trải đều và phủ bao tải ẩm lên trên. Cách ủ lúa giống này có thể giữ mống kéo dài thêm 2 đến 3 ngày.
Những lưu ý đạt nảy mầm cao
▶ Để giống lúa đạt nảy mầm cao, ngoài điều kiện ngâm ủ đúng cách; bà con còn cần lưu ý đến các yếu tố khác như đất. Công đoạn xử lý đất ruộng trước gieo sạ cần được chú trọng. Trục đánh bùn và san bằng mặt ruộng để rễ non dễ dàng bám đất.
▶ Các tàn dư thực vật mùa vụ trước phải được gom sạch và xử lý; để tránh làm nơi ẩn náu cho sâu bệnh hại, tồn đọng cỏ dại cạnh tranh với lúa non.
▶ Phối hợp bón lót cho đất trước gieo sạ hợp lý; giúp cải tạo đất, phân giải các chất tồn dư có trong đất. Đồng thời cung cấp lượng dinh dưỡng dồi dào để hạt giống nảy mầm. Lưu ý lưu lượng phân bón vừa đủ, không thừa không thiếu.
▶ Trước gieo sạ, phải hoàn thành cách li mùa vụ trước ít nhất 3 tuần; để đất phục hồi và xử lý các vấn đề sâu bệnh hại mùa trước triệt để.
▶ Khi tiến hành gieo sạ, khuyến khích bà con nông dân sử dụng phương pháp sạ hàng để tối ưu lượng giống, đạt hiệu quả nảy mầm cao. Tuy nhiên, phương pháp mới nhất là sạ bằng máy bay nông nghiệp. Đạt mật độ sạ đồng đều, tăng tỷ lệ nảy mầm; tiết kiệm thời gian gieo sạ, nguồn lao động.
Ngoài việc ngâm lúa giống đúng cách; nhà nông cần phải đảm bảo quy trình chăm sóc hợp lý như bón phân, phun thuốc cho lúa để lúa phát triển khỏe mạnh, cho hạt lúa chất lượng.